Plan kunstwerk bij geboorteplek Willem Sluiter in Neede

Dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673) is geboren in Neede, maar op deze plek herinnert niets aan hem. Tot verdriet van enkele actieve streekgenoten, met interesse voor de cultuur en de historie. Zij vormden recent een klein comité om zo mogelijk nog volgend jaar voor Sluiters geboortedag (22 maart) hier een door beeldhouwer Anton ter Braak te ververvaardigen kunstwerk te laten verrijzen. Vijf jaar later is het vier eeuwen geleden dat hij hier werd geboren.

Sluiters geboortehuis stond aan de Nieuwstraat (nu nummer 15), tegenover de oude Caecilia-kerk, van de Protestantse Gemeente te Neede. Zijn werk was enkele eeuwen zeer populair. Het plan voor een kunstwerk wordt mede gedragen door belangrijke instellingen in Neede, zoals de lokale VVV (Stichting TIP Neede), die als opdrachtgever wil fungeren en de kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Neede, die hiervoor grond naast de kerk (Nieuwsstraatzijde) beschikbaar willen stellen.

Wens leeft al een paar jaar
Al sinds 2016 wordt door geïnteresseerden in (cultuur)historie in en buiten Neede gesproken over de wens Sluiters geboorteplek te markeren met een blijvende herinnering. Op verzoek uit die kring heeft beeldhouwer Anton ter Braak, die vaker naar het geschilderde portret van Sluiter werk schiep (onder andere een Sluiterplaquette voor de Grote of Sint Michaëlskerk in Zwolle, waar de dichter is begraven) zelfs al eens een ontwerp gemaakt.

Sluiterkenner Arend J. Heideman sprak in oktober bij de presentatie van de Willem Sluiter Prijs, waarvoor Anton ter Braak een passende penning met een beeld van de dichter erop vervaardigde, opnieuw over het idee voor een herinnering bij zijn geboorteplek. Dit bracht hem direct in contact met twee actieve Needenaren, die graag steun wilden verlenen aan realisering van dit plan. Eén van hen is de nauw bij de al meer dan een eeuw oude VVV Neede betrokken Mans Koster. Hij speelde al langer met deze gedachte en zorgde er drie jaar geleden ook voor dat bovenin de natuurobservatiepost op de Needse Berg een modern Sluitergedicht werd aangebracht. Op persoonlijke titel meldde ook Dinant Rohaan zich. Hij is onder andere voorzitter is van de kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente te Neede.

Passend en met voldoende allure
Bovengenoemd drietal vormde hierop een comité en concludeerde dat het kunstwerk in de eerste plaats passend bij de dichter moet zijn en bij Neede en dat het om waardig te zijn voldoende allure dient te hebben. Een borstbeeld op een sokkel van Bentheimer zandsteen – eeuwen lang in de vorm van doopvonten, waterputten en bouwmateriaal in deze streek gebruikt – bij de zijmuur van de kerk, tegenover de geboorteplek, leek hen hiervoor zeer geschikt. De aangewezen kunstenaar is in hun ogen Anton ter Braak. Opmerkelijk genoeg staat van de uit Neede afkomstige Ter Braak wel werk in plaatsen in de omgeving, maar nog niet in zijn geboorteplaats. Op basis van een offerte van hem is het comité begonnen met een financiële actie voor realisering van het plan.

In zijn periode als predikant in het naburige Eibergen van 1653 tot 1673 ontwikkelde Willem Sluiter zich als dichter. Hij hief een lofzang aan op het eenvoudige plattelandsleven en zijn dichtregels over dees' achter-hoek zijn vaak in verband gebracht met de streeknaam Achterhoek. Zijn werk, waarin de geest van de Moderne Devotie doorklinkt, is vele malen herdrukt.

Foto 1: Het comité voor een herinnering aan Willem Sluiter in Neede ziet in de beeldhouwer Anton ter Braak (tweede van links) de aangewezen persoon voor het vervaardigen van een kunstwerk bij zijn geboorteplek. Recent bezocht het drietal (links Mans Koster, rechts Dinant Rohaan en tweede van rechts Arend Heideman) hem in zijn atelier in het Noordijkerveld.

Foto 2: Het aan Pieter van Anraadt toegeschreven portret van Willem Sluiter.