Wel gebogen, niet gebroken

10 mei 1940

In snel tempo begonnen de onzen zich terug te trekken. Telkens passeerden groepen wielrijders, die zich westwaarts spoedden. Dan even een moment van strijd. Plotseling, op een wegkruising, stootten beide partijen op elkaar, Duitschers uit het Noorden, Nederlanders uit het Zuiden, allen op fietsen. Enkele geweerschoten knalden; geweerkogels vlogen door het dorp; een ruit vloog kletterend in stukken. Heel kort duurde de schermutseling maar. Er viel een doode, enkele gewonden; er werden wat krijgsgevangenen gemaakt. En daarna keerde de rust weer, onwezenlijk, maar volkomen.

Antonie Kleijn, burgemeester van Zweeloo

Historicus en auteur Marcel Zantingh groeide op met het verhaal dat zijn overgrootvader en diens zoon tijdens de Tweede Wereldoorlog een paar Amerikaanse piloten hadden helpen ontsnappen aan de Duitsers. Hun bommenwerper was even buiten het dorp Zweeloo neergestort. Helaas was er in de familie maar weinig bekend over deze en andere gebeurtenissen in en om Zweeloo in die tijd. Dit was voor Zantingh aanleiding om zich verder te verdiepen in de oorlogsgeschiedenis van deze regio. Begin april verschijnt zijn boek Wel gebogen maar niet gebroken, Zweeloo een Drentse gemeente in oorlogstijd.

Wel gebogen maar niet gebroken schetst een overzichtelijk beeld van de periode 1940-1945 in de gemeente Zweeloo en omstreken. Gebeurtenissen die niet eerder in boeken of artikelen zijn vastgelegd, worden in het boek beschreven. Interviews met inwoners zijn gebruikt om leemten op te vullen en het boek een persoonlijke tint te geven. Ook dit zijn verhalen die vaak niet eerder zijn vastgelegd.

Het boek begint bij de Duitse inval op 10 mei 1940. Vervolgens wordt stilgestaan bij het verzet in Zweeloo en omstreken, de luchtoorlog, de bevrijding en het dagelijks leven van de Zweeloër bevolking. Het verhaal wordt ondersteund door uniek foto- en beeldmateriaal.

De bevrijding

Begin april leefden we erg in spanning wat de komende dagen brengen zullen. Tot we op de morgen van 7 april hoorden zeggen: ‘Hier Radio Oranje. Landgenoten, het klokkengelui van onze verlossing is ingezet. De tijd is aangebroken, dat we uit de klauwen van het Duitse monster verlost zullen worden. De Algehele Bevrijding is nabij. De Duitse legers worden vernield!’ We werden er stil van. Er werd onder elkaar over gesproken. De een zei: ‘In dit alles kan ook veel propaganda schuilen’ en de ander zei: ‘Neen, zo is het niet, de Minister President zelf heeft het gezegd.’ Maar van dag tot dag wijst alles er op, dat het einde snel nadert.

Jan Meijering, Zweeloo

Over de auteur

Historicus Marcel Zantingh is geboren in Aalden, in de voormalige gemeente Zweeloo. Sinds enige jaren is hij werkzaam op het gebied van het opsporen van niet-ontplofte explosieven uit de Tweede Wereldoorlog, zodat grote bouwprojecten veilig kunnen worden uitgevoerd. Hierdoor wist Zantingh zich te specialiseren in het uitvoeren van historisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog. In de afgelopen jaren heeft hij onderzoek verricht in archieven in binnen- en buitenland, waarbij veel nieuwe informatie over Zweeloo en omstreken boven water is gekomen.