Greuts

De meesten van u, lezers, weten wel dat ik een rasechte Tukker ben. Daar ben ik ‘greuts’ op. Toen ik kamerlid was en door de week op een kamer in Den Haag bivakkeerde, hing er een spreuk in mijn toilet. Gekregen van tante Geke. De tekst luidde: Ik bun greuts op oe!

Mooi woord, dat ‘greuts’. Ik ben geboren in het calvinistische deel van Twente. Calvinistisch, omdat er meer protestantse dan katholieke kerken staan. Aan carnaval deden we niet. Sober en puur. Als het veenlandschap zelf.

Wat weten we eigenlijk van deze schitterende streek die zich uitstrekt tot aan de Duitse grens? Wat weten we van de mensen uit het veen?

Het is tegenwoordig ‘in’ om op zoek te gaan naar je voorouders. Iedereen wil weten of hij een beroemd schilder of filosoof in de familie heeft. Of er wellicht iets van blauw bloed door d’aadren stroomt. In mijn aderen stroomt gewoon rood bloed. Mijn voorouders komen namelijk uit het veen. Echte veenarbeiders. Sterker nog: ik ben een afstammeling van een turfschipper.

Behalve wat persoonlijk gezoek in archieven is er weinig studie gedaan naar de veenarbeiders. Wel is duidelijk dat het een zwaar leven moet zijn geweest. Zomer en winter hard werken. In hitte en kou. Vrouwen en kinderen zwoegden mee. Bittere armoede en vaak weinig tot geen hoop en uitzicht op beter. Ze leefden dichtbij de natuur. Vaak letterlijk ín de natuur. In een plaggenhut. Wel eens een plaggenhut van binnen bekeken? Daarin te moeten leven en werken kan geen pretje zijn geweest.

In de boekenkast thuis stond het boek De Winterkraaien van Aar van de Werfhorst. Iedereen die in de veenstreek woonde wilde dat boek lezen, want het gaf je een beeld van je roots, je wortels. Thea Kroeze uit Vroomshoop heeft van dit boek een theaterproductie gemaakt. Aar van de Werfhorst vertelde het verhaal van de mensen uit het veen. Hij gaf ze een gezicht. Thea Kroeze doet dat op haar manier. Samen met goede tekstschrijvers, componisten, zangers en een geweldig mannenkoor weet de theatermaakster de mensen uit het veen met haar verhaal te raken. Zij, mijn voorouders, hebben het landschap gemaakt tot wat het is. Sober en puur. Ik trek mijn laarzen aan en struin met man en kinderen door dit uitgestrekte landschap en ik voel me greuts!